Zwitserland staat bekend om zijn prachtige wandelpaden, groene bossen en berglandschappen. Wat veel Nederlandse vakantiegangers echter niet beseffen, is dat dit bergland een van de landen in Europa is met het hoogste risico op door teken overgedragen ziekten. Zwitserland is een van de meest TBE-endemische landen in Europa geworden, vergelijkbaar met landen als Letland en Tsjechië. Het risico op tekenziekte is in Zwitserland zo hoog dat het de moeite waard is om je goed voor te bereiden voordat je op vakantie gaat.
Het probleem met teken in Zwitserland is de afgelopen jaren alleen maar groter geworden. De gebieden in Zwitserland waar mensen geïnfecteerd zijn geraakt met het TBE-virus zijn uitgebreid. Daarnaast is de bewustwording onder toeristen nog altijd laag, terwijl een tekenbeet tijdens je vakantie behoorlijke gevolgen kan hebben voor je gezondheid.
Kans op teken
Risicogebieden in Zwitserland
Momenteel zijn alle regio’s in Zwitserland getroffen, behalve Ticino en Genève. Dit betekent dat bijna het hele land als risicogebied wordt beschouwd voor tekenencefalitis (TBE). Of je nu gaat skiën in de Alpen, wandelen in het Berner Oberland of steden bezoekt: overal kunnen teken voorkomen.
In Zwitserland bieden de vele bosgebieden en wandelpaden de perfecte leefomgeving voor teken. Teken houden zich vooral op in loofbossen met dichte ondergroei en komen voor tot een hoogte van ongeveer 1.500 meter. Ongeveer 0,5 procent van alle teken in Zwitserland draagt het TBE-virus, terwijl 5 tot 30 procent van de teken geïnfecteerd is met Borrelia, de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt.
Tekenperiode door het jaar
Het tekenseizoen in Zwitserland duurt van maart tot november. Dit is veel langer dan wat veel Nederlandse toeristen verwachten. Teken zijn actief vanaf ongeveer acht graden Celsius, wat betekent dat ze bij milde temperaturen zelfs in de winter actief kunnen zijn. De piekperiode valt samen met de warme zomermaanden, wanneer de meeste vakantiegangers buitenactiviteiten ondernemen.
De kans op een tekenbeet is het grootst tijdens wandelingen, mountainbiken, kamperen en andere buitenactiviteiten in bosrijke gebieden. Wat opvalt in Zwitserland is dat niet alleen jonge avonturiers risico lopen, maar ook oudere wandelaars die van hun pensioen genieten en regelmatig de Zwitserse natuur intrekken.
Voorzorgsmaatregelen
De beste bescherming tegen tekenziekte is voorkomen dat je gebeten wordt, maar er zijn ook medische voorzorgsmaatregelen die je kunt nemen. Een veilig en effectief TBE-vaccin is beschikbaar en vaccinatie wordt aanbevolen voor iedereen vanaf drie jaar die in een risicogebied verblijft. Voor Nederlandse toeristen die regelmatig naar Zwitserland reizen of een langere vakantie plannen, kan vaccinatie een verstandige keuze zijn. Het vaccin bestaat uit drie prikken en biedt een bescherming van meer dan 95 procent tegen tekenencefalitis.
Naast vaccinatie zijn er praktische maatregelen die het risico aanzienlijk verlagen. Draag bij wandelingen en andere buitenactiviteiten altijd lange broeken, gesloten schoenen en shirts met lange mouwen. Lichtgekleurde kleding maakt het makkelijker om eventuele teken te zien. Gebruik anti-tekensprays op huid en kleding voor extra bescherming. Blijf tijdens wandelingen op de paden en vermijd gebieden met hoog gras en dichte begroeiing waar teken zich ophouden. Controleer na elke dag in de natuur je hele lichaam grondig op teken, met speciale aandacht voor warme en vochtige plekken zoals knieholtes, liezen en oksels. Bij kinderen moet je extra goed naar de haarlijn kijken, omdat teken zich daar graag vasthechten.