Mexico staat hoog op de wensenlijst van veel Nederlandse vakantiegangers. Het land trekt jaarlijks miljoenen toeristen met zijn prachtige stranden, rijke cultuur en indrukwekkende Maya-tempels. Maar voordat je je koffers pakt voor deze droombestemming, is het belangrijk om je voor te bereiden op mogelijke gezondheidsrisico’s in het buitenland. Een van die risico’s waar je misschien niet direct aan denkt, zijn teken.
Hoewel het tekenrisico in Mexico niet zo goed gedocumenteerd is als in de Verenigde Staten of Europa, zijn er wel degelijk teken aanwezig in verschillende delen van het land. Tussen 1939 en 2020 werden er 398 menselijke gevallen van de ziekte van Lyme geregistreerd in Mexico, wat aantoont dat tekengebonden ziekten daadwerkelijk voorkomen. Het risico is over het algemeen laag voor toeristen, maar met de juiste voorbereiding kun je jezelf nog beter beschermen en zorgeloos genieten van je Mexicaanse avontuur.
Kans op teken
De kans om teken tegen te komen tijdens je vakantie in Mexico hangt sterk af van waar je naartoe gaat en in welke tijd van het jaar je reist. Het is belangrijk om te begrijpen dat Mexico een enorm land is met zeer verschillende klimaten en ecosystemen, waardoor het tekenrisico per regio verschilt.
Regio en tekenrisico
De meeste tekenregistraties in Mexico komen uit het noordelijke en centrale deel van het land. Borrelia-bacteriën, die de ziekte van Lyme veroorzaken, zijn aangetroffen in 18 van de 32 Mexicaanse staten, voornamelijk in Noord- en Centraal-Mexico. Voor Nederlandse toeristen zijn vooral deze gebieden relevant:
Noordelijke grensstaten hebben het hoogste risico. Staten zoals Baja California, Sonora, Chihuahua en Coahuila staan bekend om tekengebonden ziekten, met name Rocky Mountain spotted fever. Deze ziekte komt eigenlijk vaker voor dan de ziekte van Lyme in Mexico.
Populaire toeristische gebieden zoals Yucatan en Quintana Roo (waar Cancun, Playa del Carmen en Tulum liggen) hebben ook tekenrisico, zij het lager. Van de staten die toeristen het meest bezoeken, hebben Baja California, Yucatan, Quintana Roo en Mexico-Stad gevallen van Lyme ziekte gerapporteerd. Mexico-Stad en omgeving vormen ook een risicogebied, vooral als je van plan bent om natuurgebieden rond de hoofdstad te bezoeken.
Zuidelijke staten zoals Chiapas en Oaxaca hebben minder tekenregistraties, maar dat betekent niet dat het risico volledig afwezig is. Het kan ook te maken hebben met minder onderzoek en rapportage in deze gebieden.
Periode van het jaar
Teken en andere bloedzuigende insecten zijn het hele jaar door aanwezig in Mexico, maar ze zijn actiever tijdens warmere perioden. In tegenstelling tot Nederland, waar teken voornamelijk actief zijn van maart tot oktober, kunnen teken in Mexico’s tropische en subtropische klimaat vrijwel het hele jaar door een bedreiging vormen.
De piekperiodes voor tekenactiviteit vallen samen met de warmste maanden van het jaar (april tot september), maar in veel delen van Mexico blijven temperaturen ook in de winter mild genoeg om teken actief te houden. Vooral de bruine hondenteek, die Rocky Mountain spotted fever overdraagt, is het hele jaar door te vinden in het zuidwesten van de Verenigde Staten en Mexico.
Voor Nederlandse vakantiegangers betekent dit dat je altijd alert moet zijn op teken, ongeacht de reisperiode. De traditionele wintermaanden (december-februari) bieden wellicht iets minder risico, maar volledige zekerheid is er nooit.
Voorzorgsmaatregelen
Gelukkig kun je met relatief eenvoudige voorzorgsmaatregelen het risico op tekenbeten en tekengebonden ziekten aanzienlijk verkleinen. De belangrijkste strategie is preventie: voorkomen dat teken op je lichaam kunnen klimmen en zich kunnen vastzetten.
Beschermende kleding vormt je eerste verdedigingslinie. Draag tijdens buitenactiviteiten lange mouwen, lange broeken en gesloten schoenen. Stop je broekspijpen in je sokken of laarzen om te voorkomen dat teken omhoog kruipen langs je benen. Lichte kleuren hebben de voorkeur omdat je teken daarop makkelijker kunt zien. Kies voor gesloten schoenen in plaats van sandalen of teenslippers wanneer je gebieden bezoekt waar teken kunnen voorkomen, zoals bossen, hoog gras of struikgewas rond archeologische sites.
Gebruik effectieve insectenwerend middel. Breng DEET-bevattende repellent aan op onbedekte huid en kleding. DEET is wetenschappelijk bewezen effectief tegen teken en wordt door gezondheidsorganisaties wereldwijd aanbevolen. Voor wie een natuurlijk alternatief prefereert, kan citroen-eucalyptus olie ook enige bescherming bieden, hoewel deze minder effectief is dan DEET. Herinner jezelf eraan om de repellent regelmatig opnieuw aan te brengen, vooral na zweten of zwemmen.
Dagelijkse controles na buitenactiviteiten zijn essentieel. Controleer dagelijks je lichaam, dat van je kinderen en je kleding op teken tijdens het reizen naar risicogebieden. Controleer grondig je hoofdhuid, achter je oren en onder je oksels, want teken kunnen zo klein zijn als een maanzaadje. Een douche nemen binnen twee uur na buitenactiviteiten kan helpen om nog niet vastgehechte teken weg te spoelen en verlaagt het overdrachtsrisico. Vergeet niet om ook je reisgenoten en huisdieren te controleren als je met hen reist.
Als je ondanks alle voorzorgsmaatregelen toch een teek vindt, is snel handelen cruciaal om het risico op langetermijncomplicaties aanzienlijk te verminderen. Verwijder de teek met een fijne pincet en zorg ervoor dat je het lichaam niet platdrukt, want dat kan meer ziekteverwekkers in het lichaam vrijgeven. Let in de dagen en weken daarna goed op nieuwe symptomen en zoek bij twijfel medische hulp, idealiter bij een arts die ervaring heeft met tekengebonden ziekten.